Naučnici su napravili prvi test urina koji bi mogao da ukaže na prve moguće znake raka pluća.
Mnogi slučajevi raka plućadijagnostikuju se u kasnijim fazama, što znači da bolest može biti teže lečiti. Ali istraživači se nadaju da bi rano otkrivanje moglo značiti da pacijenti dobiju tretman ranije, što im daje veće šanse da prevaziđu bolest.
Pionirski test traži takozvane "zombi" ćelijske proteine koji bi mogli da ukažu da pacijent ima rak pluća u najranijim fazama. Uspešno je testiran na miševima i naučnici se nadaju da će uskoro početi da se testira i na ljudima.
Test su pronašli naučnici sa Odeljenja za hemijsko inženjerstvo i biotehnologiju Univerziteta u Kembridžu i Instituta za rani rak i uspešno je testiran na miševima, a istraživanje i proučavanje ljudi će uskoro početi. Nakon ispitivanja na ljudima, kaže se da će test uskoro biti stavljen u ispitivanja za pretkliničke faze.
Šta su "zombi ćelije"?
Naučnici sa Univerziteta u Kembridžu i Instituta za rani rak posmatrali su proteine koje izlučuju stare ćelije. Ove ćelije se često nazivaju „zombi ćelijama“ jer su žive u telu, ali nisu u stanju da rastu i da se dele.
Ćelije uzrokuju oštećenje tkiva reprogramiranjem svog neposrednog okruženja kako bi pomogle u promociji pojave ćelija raka.Sada su naučnici razvili senzor za injekcije koji stupa u interakciju sa proteinima zombi ćelija i oslobađa lako detektivo jedinjenje u urin, što signalizira njihovo prisustvo.
Profesorka Ljiljana Fruk, koja je deo stručnog tima, kaže:
- Znamo da pre nego što se rak pojavi, postoje promene u zahvaćenim tkivima. Jedna od promena je nakupljanje oštećenih ćelija koje nisu dovoljno oštećene da bi se uklonile, ali dovoljno da puste signale koji reprogramiraju tkivo i čine ga savršenim za razvoj raka. Identifikovali smo specifičan protein koji ove ćelije oslobađaju u plućnom tkivu i dizajnirali smo sondu koja se u njenom prisustvu preseče na dva dela. Sonda se sastoji od dva dela, a manji se pušta u urin kroz bubrege.Kada se nađe u urinu, ovaj deo sonde je suviše mali da bi se otkrio, ali se može učiniti vidljivim dodavanjem malo rastvora srebra – istog jedinjenja srebra koje se koristilo u fotografiji u ranim danima analognih fotografija. Praćenjem boje urina nakon ubrizgavanja sonde možemo reći da li su ćelije prisutne u plućima što bi ukazivalo na rane znake patoloških promena koje bi mogle dovesti do raka - objašnjava Fruk i dodaje:
Na kraju, želeli smo da razvijemo test urina koji bi mogao pomoći lekarima da identifikuju znake ranih stadijuma raka – potencijalno mesecima ili čak godinama pre nego što se pojave primetni simptomi.
Za ovaj test urina, koji finansira Cancer Research UK, kaže se da je jeftinija alternativa skupim skeniranjima i ovaj metod neće se pokazati samo isplativim, već i lakim za upotrebu i blagovremenim za rano otkrivanje raka, posebno u grupama sa visokim rizikom ili onima koji su u opasnosti od ponovnog pojave raka.
Autor: Snežana Milovanov
