Nacionalni park Đerdap se nalazi u severoistočnom delu Republike Srbije, na samoj međunarodnoj granici sa Rumunijom.
Ukupna površina Nacionalnog parka iznosi 93.968 hektara, a zaštitnom zonom obuhvaćeno je 63.608 hektara. Osnovni prirodni fenomen ovog područja je magična Đerdapska klisura kroz koju protiče reka Dunav.
Park se prostire na oko 100 kilometara leve obale Dunava od Golupca do Karuša kod Kladova i obuhvata uzani šumoviti brdsko planinski pojas, širine 3-9 -{km}- uz Dunav, koji se izdiže iznad Dunava od 50-900 metara nadmorske visine. Ovo područje - područje Đerdapske klisure nacionalnim parkom je proglašeno 1975. godine.
Foto: Tanjug/Andrija Vukelić
Specifičan geometrijski razvoj, vrlo povoljna đerdapska klima, složena struktura klisura, kanjona i dubokih uvala, ovaj prostor izdvajaju kao jedinstven evropski menzuralni tercijarne flore, vegetacije i stena.
Flora Đerdapa se ne odlikuje samo raznovrsnošću i bogatstvom, nego i izrazitim verignim karakterom. Na prostoru parka opstaje preko 1.100 biljnih vrsta. Raznolikost staništa i zajednica se odrazila i na faunu koja poput flore, nosi obeležje reliktnosti. Na ovom prostoru se mogu sresti medved, ris, vuk, šakal, štekavac, sova ušara, crna roda kao i mnoštvo drugih vrsta.
Foto: Tanjug/Andrija Vukelić
Vrlo povoljni uslovi za život bili su razlog stalnog prisustva čoveka o čemu svedoče mnogi arheološki nalazi i kulturno-istorijski spomenici, kao što su naselje Lepenski vir, arheološki lokaliteti poput Đoke, Golubački grad, ostaci Trajanovog mosta, Trajanove table, rimskog limesa, raznovrsni kasteli, do očuvanih primera narodne srpske arhitekture.
Trajanov most
Trajanov most je bio monumentalna građevina na reci Dunav u delu gde protiče kroz Đerdapsku klisuru i spajao je Gornju Meziju i Dakiju (današnju Srbiju i Rumuniju) za vreme Rimskog carstva. Most je izgrađen po naredbi rimskog cara Marka Ulpije Nerva Trajana. Most je svečano otvoren 105. godine na Dunavu, tokom Drugog pohoda rimskog cara Trajana na Dačane. Dužina mosta je bila 1.097,5 metara i oko 1.000 godina je važio za najduži most ikada sagrađen u svetu, nalazio se u blizini današnjeg sela Kostol kod Kladova sa srpske strane i Turn Severina sa rumunske strane. Most je projektovao najveći arhitekta toga doba Apolodor iz Damaska. Arheološki ostaci Trajanovog mosta i rimskog naselja Pontes se nalaze nekih pet kilometara od Kladova, istočno od sela Kostol. Most spada u red najznačajnih dela rimskog građevinarstva.
Osnovna odlika parka je velika šumovitost (preko 64 odsto) i izrazito bogatstvo i raznovrsnost flore, faune geomorfoloških oblika i bogatstvo kulturno-istorijskih spomenika od najstarijih epoha do danas. Oko 9 odsto odnosno 5.500 ha površine Nacionalnog parka Đerdap čini deo Dunava koji pripada Srbiji. To Nacionalni park Đerdap čini i rečnim nacionalnim parkom. Dolina Dunava sastavljena je od tri kanjonsko-klisurske doline:
- Golubačka, dugačka 14,5 km, najmanje širine 230 m
- Gospođin Vir dužine 15 km i najmanje širine između 220 m
Foto: Pixabay.com
- Kanjon Velikog i Malog Kazana dužine 19 km i najmanje širine 150 m
I tri kotline:
- Ljupkovska
- Donjomilanovačka
- Oršavska
Kanjonske doline usečene su u krečnjake južnih Karpata. Đerdap, Gvozdena vrata, hiljadama godina je izazov za putnike, trgovce, ratnike i mirotvorce. To su vrata između dva važna kulturna i ekonomska dela sveta, između donjeg i srednjeg Podunavlja.
Đerdap je oduvek bio prirodno strateško mesto ogromnog značaja, i u ratu i u miru. Zato je duž Đerdapa veliki broj istorijskih spomenika.
Foto: Tanjug/Andrija Vukelić
Nacionalni park Đerdap možete posetiti tokom čitave godine.Uz obilazak atraktivnih vidikovaca, šetnju pešačkim stazama, posetu Vizitorskom centru u Donjem Milanovcu, Nacionalni park Đerdap upoznaćete i kroz Golubački grad, Lepenski vir, Trajanovu tablu i Dianu na Karatašu, suvenire i gastronomske specijalitete ovdašnjih ugostitelja.
Donji Milanovac
Na desnoj obali Dunava, u Đerdapskoj klisuri, u središtu nacionalnog parka Đerdap, smešten je Donji Milanovac na nadmorskoj visini od 75 metara. Na udaljenosti od oko 22 km smešten je najbliži grad Majdanpek koji je ujedno sedište istoimene opštine.
Dunav u ovom delu svog toka pravi veliki „lakat“ u čijem se temenu nalazi Donjemilanovačka kotlina duga 19 km. Tu je Dunav širok oko 1.800 m, postojanog vodostaja i mirne površine (nema virova), tako da postoje izuzetne mogućnosti za one koji žele vožnju brodićem ili uživaju u sportovima na vodi.
Kako do Đerdapa
Kroz opštinu Majdanpek prolaze dva magistralna puta M 24 (Požarevac – Kučevo – Majdanpek – Negotin) i M 25-1 (Požarevac – Veliko Gradište – Golubac – Donji Milanovac – Kladovo) koji poveziju opštinu sa E 75 (autoput Beograd – Niš). Opština Majdanpek je udaljena od ovog autoputa preko Požarevca 131 km a preko Paraćina 170 km. Rеgiоnаlni putеvi u opštini Majdanpek su R-104 (Brzа Pаlаnkа-Mirоč-Pоrеčki mоst-Mаjdаnpеk-Dеbеli Lug-Jаsikоvо-Žаgubicа), R-104а (Jаsikоvо-Vlаоlе-Gоrnjаnе-Bоr) i R-106 (Pоrеčki mоst – Milоšеvа kulа-Zаgrаđе-Zаjеčаr-Bоr), а drumskе kоmunikаcijе upоtpunjujе i 172 km lоkаlnih nekаtеgоrisаnih putеvа. Dunav protiče 54 km duž severne granice opštine Majdanpek. Ovaj plovni put predstavlja deo koridora 7 Rajna-Majna-Dunav-Crno more. Pristanište je u Donjem Milanovcu na 990 km od Crnog mora. Železničkim saobraćajem opština je povezana Beogradom preko Kučeva i Požarevca, a sa Nišom i Prahovom preko Bora i Zaječara. Železnicom su neposredno povezana samo četiri naselja, a to su: Debeli Lug, Vlaole, Jasikovo i Leskovo.
Cene smeštaja
Turisti koji obilaze Nacionalni park Đerdap uglavnom odsedaju u Donjem Milanovcu. Cene noćenja iznose oko 30 evra, dok za trodnevni boravak u hotelu, apartmanu ili etno selu za dvočlanu porodicu treba izdvojiti najmanje sto evra.
