Miokarditis i COVID 19

Značajan broj pacijenata koji su preležali COVID 19 za posledicu ima miokarditis. Na sreću, virusni miokarditis, kod obolelih kod kojih nije došlo do poremećaja funkcije srca u akutnoj fazi bolesti, se najčešće povuče bez ikakve specifične terapije. U ostalim slučajevima se uspešno leči lekovima.

Šta je miokarditis i šta ga izaziva?

Miokarditis je zapaljenje srčanog mišića. Postoji veliki broj različitih uzročnika zapaljenja srčanog mišića kao što su bakterije, gljivice, paraziti, autoimune bolesti, lekovi, toksične supstance, ali daleko najčešći uzročnici su virusi. U tom smislu se pojam miokarditis u javnosti često poistovećuje sa virusnim miokarditisom, što nije u potpunosti ispravno. Ova bolest je opisana još u 18. veku i od tada je poznato da srce može da bude zahvaćeno infekcijom, ali interes za ovu bolest nikada nije bio veći nego danas kada je celokupno čovečanstvo zaokupljeno borbom protiv pandemije izazvane Covid 19 virusom.

Ko najčešće oboleva i da li miokarditis može da ugrozi život?

Osobe oba pola i svakog životnog doba mogu da obole od virusnog miokarditisa. Međutim, muškarci su pod dvostruko većim rizikom da obole od žena. Fizički aktivne mlade osobe od puberteta, pa do ranih 30-tih godina najčešće obolevaju. Pod povećanim rizikom su i osobe sa oslabljenim imunim sistemom i osobe koje koriste narkotike, bez obzira na pol i životno doba.

Najveći broj pacijenata se uspešno oporavi od miokarditisa, međutim svetske statistike govore da je miokarditis treći najčešći uzrok iznenadne smrti kod dece i mladih osoba. Upravo zato je potreban poseban oprez kod mladih osoba i sportista koji žele da nastave sa redovnim fizičkim aktivnostima nakon preležane virusne infekcije.

Simptomi i dijagnostikovanje miokraditisa

Miokarditis nije uvek lako prepoznati. Simptomi virusne infekcije kao što su povišena temperatura, glavobolja, proliv, bolovi u mišićima i zglobovima su najčešće kombinovani sa bolom u grudima, pojačanim zamaranjem, poremećajima srčanog ritma ili oticanjem nogu.

Ukoliko se u toku virusne infekcije ili nakon nje pacijent požali na bol u grudima, nepravilan rad srca, zamaranje pri manjim naporima ili primeti oticanje nogu, neophodno je da se odmah javi kardiologu.

Da bi se postavila dijagnoza virusnog miokarditisa potrebno je čuti subjektivne tegobe pacijenta, uraditi klinički pregled kardiologa, elektrokardiogram, ultrazvučni pregleda srca i proveriti da li su povišeni kardiospecifični enzimi u krvi. Pregled srca magnetnom rezonancom je potreban samo kod određenog broja pacijenata, a vrlo retko potrebna je i biopsija srčanog mišića. Holter EKG monitoring srčanog ritma i test fizičkim opterećenjem su dodatni pregledi koji mogu da budu potrebni tokom perioda praćenja.

Kako dolazi do miokarditisa kod COVID 19 infekcije?

Virus SARS-CoV-2 napada ćelije tako što se po principu ključa i brave vezuje za takozvane ACE-2 receptore koji su najbrojniji u tkivima pluća, srca i krvnih sudova. Kod COVID 19 infekcije se može očekivati češća infekcija srca nego kod drugih virusa zbog relativno velike gustoće ACE-2 receptora u srcu, kao i zbog trajanja zarazne faze bolesti. Nažalost, miokarditis nije jedini mehanizam oštećenja kardiovaskularnog sistema novim korona virusom. COVID 19 može da dovede i do: pojave infarkta miokarda, poremećaja srčanog ritma, zgrušavanja krvi i tromboze malih i velikih krvnih sudova, aktiviranja zapaljenskog sindroma i autoimune reakcije.

Simptomi Covid-19 infekcije obično traju do 14 dana i polako prestaju. Određen broj pacijenata ima produženi klinički tok bolesti, takozvanu produženu Covid-19 infekciju, a kod nekih se razvija i post-Covid sindrom u vidu hroničnog zamora, slabe tolerancije napora, glavobolja i drugih tegoba. Ovakvo stanje može trajati i duže od nekoliko meseci i tegobe postepeno nestaju. Dugoročne posledice infekcije još nisu poznate, ali imajući u vidu mehanizam dejstva virusa, postoje indicije da bi preležana infekcija mogla da utiče i na pogoršanje različitih, važnih procesa u organizmu kao što je proces ateroskleroze.

Lečenje miokarditisa

Kako ne postoji specifični lek za Covid-19 infekciju, samim tim ni za Covid-19 miokarditis. Lekovi kao što su beta-blokatori, vazodilatatori, diuretici, inotropni lekovi i antiaritmici se koriste u lečenju pacijenata sa oštećenjem funkcije srčanog mišića i aritmijama. Retko se primenjuju lekovi koji modifikuju imuni odgovor pacijenta, kortikosteroidi i citostatici. Kod najtežih slučajeva mogu se primenjivati razne invazivne metode koje olakšavaju srčani rad, a kao krajnja mera transplantacija srca.

Pacijenti sa virusnim miokarditisom bez poremećaja funkcije srca u akutnoj fazi bolesti, imaju dobru prognozu, i kod njih se u najvećem broju slučajeva očekuje potpuni oporavak bez specifičnog lečenja.

Kod malog broja pacijenata sa oštećenjem funkcije srca i malignim poremećajima srčanog ritma neophodno je bolničko lečenje. Lečenja je najčešće kratkotrajno i nakon stabilizacije pacijenti mogu da nastave lečenje u kućnim uslovima uz redovne kontrole kardiologa.

Da li miokarditis može trajno da ošteti srce?

Bez posledica se oporavi većina pacijenata koji su imali blagu formu miokarditisa, tj. kada nije došlo do poremećaja srčane funkcije.

U roku od godinu dana potpuno se oporavi polovina pacijenata sa umereno do teško poremećenom funkcijom srca. Kod oko 25% pacijenata će nastati hronična srčana slabost, od kojih će 25 % zahtevati kompleksne intervencije na srcu, uključujući i transplantaciju srca.

Blagovremena dijagnostika bolesti omogućuje da se identifikuju pacijenati pod povećanim rizikom. Rizik od naprasne srčane smrti kao i rizik za nastanak trajnog oštećenja srčanog mišića smanjuje se isključivanjem pacijenata iz teških fizičkih aktivnosti i odgovarajućim lečenjem miokarditisa.

Samo lagana fizička aktivnost u periodu oporavka

U toku bolesti imuni sistem je angažovan na odbrani organizma i pod velikim stresom. Zato se u toku aktivne bolesti preporučuje mirovanje i redovno uzimanje lekova ako je to lekar preporučio. Proces zalečenja srčanog mišića se nastavlja i nakon što virus napusti telo i potrebno je neko vreme da se otok i zapaljenje srčanog mišića povuče. Za vreme ovog perioda srce je veoma osetljivo i preporučuje se samo lagana fizička aktivnost. Kod pacijenata sa blažom kliničkom slikom miokarditisa, nastavak redovnih fizičkih aktivnosti se obično preporučuje nakon 3 do 6 meseci, dok se kod bolesnika sa oštećenjem srčanog mišića odluka o nastavku i intenzitetu fizičkih aktivnosti donosi individualno.

Preporuke Evropskog udruženja kardiologa

Dosadašnja naučna saznanja nisu izdvojila nijedan lek ili suplement koji organizam u celini, pa i srčani mišić štiti od Covid 19 infekcije. I dalje je nepoznato zbog čega određene osobe dobiju miokarditis u sklopu Covid-19 bolesti, a drugi ne. Verovatno se radi o individualnoj genetskoj predispoziciji, kod koje je presudna reakcija imunog sistema na virus. Osim redovnih preventivnih epidemioloških mera koje već svi poznajemo,Evropsko udruženje kardiologa preporučuje zdravu ishranu, prestanak pušenja, restrikciju unosa alkohola i redovan san. Izolacija i prekid fizičke aktivnosti mogu čak da imaju negativan efekat jer povećavaju rizik od tromboembolijskih komplikacija pa se prema tome preporučuje fizička aktivnost kod kuće ili na otvorenom prostoru.

Kome su potreni pregledi kardiologa nakon COVID-a 19?

Sve osobe koje su imali srednje tešku i tešku kliničku sliku Covid 19 i lečene u bolničkim uslovima, kao i osobe koje od ranije boluju od bolesti srca i krvnih sudova, trebalo bi da se jave kardiologu nakon preležane infekcije. Kod osoba koje su imale blaži oblik bolesti, bez upale pluća ili drugih komplikacija, ne preporučuje se rutinska kontrola kardiologa, ako pacijenti nemaju tegobe. Izuzetak su mladi profesionalni sportisti, kao i rekreativci kod kojih je za nastavak sportkih aktivnosti neophodna kontrola kardiologa, bez obzira na stepen težine bolesti. Njima, kao i hroničnim srčanim i kardiovaskularnim bolesnicima je potreban pregled kardiloga koji uključuje: elektrokardiogram i ultrazvuk srca, a kod nekih pacijenata i Holter EKG monitoring, ergometrijski test i magnetna rezonancu srca.

Plan kontrola se pravi se na osnovu težine kliničke slike i odgovora na terapijske mere. Uobičajene kontrole su na 3 meseca, sve do godinu dana od infekcije, a kod bolesnika sa težom kliničkom i češće.

Bel Medic ima posebno osmišljene pakete pregleda za sve koji su preležali COVID 19.