Inače istraživačno-izložbeni projekat "Kosovski i šarkoski vez" pokrenut je nakon posete Etnografskom muzeju ljudi iz Mađarskog folklornog centra iz Subotice, Udruženja za folklor županije Tolna i Županijskog muzeja Vošinski Mor iz Seksarda.

U fokusu njihovog interesovanja su se našli tekstilna radinost i kulturno nasleđe oblasti Šarkoz u Mađarskoj i Kosovo na Kosovu i Metohiji, a vez se činio kao jedna od njihovih osobenosti.

Jedna od autorki postavke Irena Fileki, kustoskinja Etnografskog muzeja u Beogradu kazala je Tanjugu da izložba spaja dva veza i dve kulture.

- Spojili smo deo kulturnog nasleđa Mađarske i Srbije. Na početku istraživanja bavili smo se sličnostima i u vezovima nastalim u različitim geografijama. Utvrđivali smo šta se događalo sa tim vezovima u društvenim promenama koje su se odvijale u Mađarskoj i Srbiji - kazala je Fileki.

Ona je napomenula da postavka izložbe sadrži vez iz 19. i 20. veka i neke artefakte nastale između dva svetska rata.

- Publici smo predstavili nešto više od 70 predmeta. Vez iz Šarkoza je po pitanju motiva, njihov rasporeda, boje i tehnike ostao nepromenjen, dok je kosovski vez prošao kroz korenite promene. Kao sastavni deo gradske kulture oba veza su pretrpela funkcionalne promene, što im je omogućilo opstanak do današnjih dana - kazala je Fileki.

Podsticaj očuvanju kosovskog i šarkoskog veza dat je i time što je 2012. godine, a pod nazivom "Narodno stvaralaštvo Šarkoza", vez, tkanje, vezenje, nizanje bisera i šivenje narodnih nošnji stavljeno na nacionalnu listu Nematerijalne kulturne baštine Mađarske, dok je kosovski vez upisan na listu nematerijalnog kulturnog nasleđa Srbije kao zasebni kulturni element koji u sebi objedinjuje tradicionalni kosovski vez i varijantu veza praktikovanu u gradovima između dva svetska rata.

Pročitajte još: Otvoreni ‘Antićevi dani’ u Novom Sadu