Josip Broz Tito je tokom svoje vladavine retko direktno govorio o odnosu države prema crkvi i veri u socijalističkoj Jugoslaviji. Ipak, u jednom od svojih obraćanja dotakao se upravo te teme, odgovarajući na česte optužbe da je u Jugoslaviji vera bila zabranjena i sistematski progonjena.
Tito je tada priznao da su hapšenja postojala, ali je insistirao da ona nisu bila motivisana religijskim uverenjima. „Tačno je da smo hapsili“, rekao je, „ali nismo hapsili ljude zato što veruju u Boga, već one koji su veru zloupotrebljavali u političke svrhe i radili protiv države.“
Prema njegovim rečima, socijalistička Jugoslavija bila je sekularna država u kojoj je vera smatrana privatnom stvari pojedinca. Crkva, kako je tvrdio, nije bila zabranjena, ali nije smela da bude politički faktor niti sredstvo za destabilizaciju novog društvenog poretka koji je nastajao posle Drugog svetskog rata.
Foto: Tanjug/BRANKO LUKIĆ, Tanjug
- Mi se ni u toku rata, ni kasnije, nikada nismo postavljali tako da vjeru treba likvidirati. Mi smo realisti. Znali smo da ima mnogo ljudi koji vjeruju, ali smo uvijek polazili od toga da i oni treba da se bore zajedno sa nama za slobodu i napredak naše zemlje.Ja lično sam ateista. Ali, ko hoće da ide u crkvu i da se moli – nek se moli; ja se tome ne protivim.Širile su se vani razne priče o tome da se mi borimo protiv crkve, vjere, da hapsimo vjernike. Tačno je da smo mi hapsili i neke od njih, ali samo one koji su sarađivali sa okupatorom. Takav je slučaj bio i sa nadbiskupom Stepincem u Zagrebu koji je bio ustaša; za vrijeme rata u Hrvatskoj je prekrštavao pravoslavne u katoličku vjeru. Sarađivao je sa Nijemcima i ustašama - rekao je tada Tito.
Ipak, istorijske činjenice pokazuju da je odnos vlasti prema crkvi, posebno u prvim posleratnim godinama, bio izrazito napet. Nacionalizacija crkvene imovine, suđenja pojedinim verskim velikodostojnicima i stroga kontrola verskih aktivnosti ostavili su dubok trag u kolektivnom sećanju vernika.
Autor: D.Bošković
