Srpska pravoslavna crkva i njeni vernici danas obeležavaju dan Svetih mučenika Evstratija, Aksentija, Evgenija, Mardarija i Oresta - dan hrabrih muževa koji su zasijali kao pet sjajnih zvezda u crno vreme hristobornih careva Dioklecijana i Maksimijana.
Evstratije sveti beše rimski vojvoda u gradu Satalionu, Evgenije mu beše drug u vojsci, Orest beše ugledan vojnik, Aksentije sveštenik, a Mardarije prost građanin i zemljak Evstratijev, obojica iz grada Aravrakina. Carski namesnici Lisije i Agrikola mučiše najpre Aksentija kao sveštenika.
Videći nevino stradanje hrišćana, Evstratije se sam prijavi Lisiju i izjavi, da je hrišćanin. Za vreme mučenja Evstratijeva stupi Evgenije pred sudiju i uzviknu: "Lisije, i ja sam hrišćanin".
A kada Evstratija provođahu sa ostalim mučenicima kroz grad Aravrakin, vide ih Mardarije sa krova svoje kuće, oprosti se sa ženom i dvoje nejake dece, i pojuri za njima vičući mučiteljima u lice:
Foto: Univerzum HD Media/N.M.
"I ja sam hrišćanin kao i gospodin moj Evstratije".
A svetom Orestu ispade krst iz nedara, kada streljaše nišan pred Lisijem, po čemu ga Lisije pozna da je hrišćanin, što i sam Orest otvoreno ispovedi. Beše Orest mlad i krasan vojnik, i rastom nadvišavaše sve ostale vojnike. Aksentije bi posečen, Evgenije i Mardarije skončaše u mukama, Orest izdahnu na usijanom gvožđu, a Evstratije u peći ognjenoj. Pred smrt pričesti svetog Evstratija u tamnici sveti Vlasije. Mošti njihove behu docnije prenete u Carigrad i sahranjene u crkvi njihovog imena – Svetih Petočislenika. U toj crkvi njih su viđali žive, a sveti Orest javio se i svetom Dimitriju Rostovskom. Od svetog Evstratija ostala je krasna molitva koja se čita na subotnoj polunoćnici: Veličaja veličaju tja Gospodi.
Tropar
Sveti mučenici Evstratije, Aksentije, Evgenije, Mardarije i Orest (glas 4): Mučenici Tvoji Gospode, u stradanju svome su primili nepropadljivi venac, od Tebe Boga našega, jer imajući pomoć Tvoju mučitelje pobediše, a razoriše i nemoćnu drskost demona: Njihovim molitvama spasi duše naše.
Autor: Aleksandra Aras
