AKTUELNO

Na današnji dan umro je Vinston Čerčil, dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1953. premijer Velike Britanije .

41 - Ubijen je rimski car Gaj Julije Kaligula, koji je tokom vladavine od 37. do 41. ispoljio brutalnost, samovolju i nečuveno rasipništvo. Pošto je uveo nepodnošljivo visoke poreze i ostale namete, okrenuo je protiv sebe Senat i vojsku, čak i komandante sopstvene pretorijanske garde i ubijen je. Senat je potom za cara proglasio njegovog strica Klaudija Tiberija Druza, koji je upamćen kao dobar vladar.

76 - Rođen je rimski car Publije Elije Hadrijan, koji je tokom vladavine od 117. do smrti 138, uvidevši da Rimsko carstvo slabi, utvrdio granice u jugozapadnoj Germaniji i Britaniji. Na severnoj granici provincije Britanije, između zaliva Klid i Fort, podigao je tzv. Hadrijanov bedem koji je trebalo da štiti od upada Pikta i Škota. Podigao je više gradova, od kojih je najvažniji Hadrijanov grad u Trakiji (sadašnje Jedrene). Bio je veliki poštovalac grčke kulture i pokrovitelj umetnosti i pisao je stihove, vajao i slikao.

1712 - Rođen je pruski kralj Fridrih II Veliki, tipičan predstavnik pruskog militarizma, koji je tokom vladavine od 1740. do 1786. od Pruske stvorio evropsku silu. Kao pristalica ideje prosvećenosti, donekle je vladao u duhu prosvećenog apsolutizma. U dvorcu Sansusi okupljao je filozofe, pisce i umetnike, između ostalih i francuskog pisca i filozofa Voltera.

1732 - Rođen je francuski pisac Pjer Ogisten Karon de Bomarše, vesnik Francuske revolucije. Smelo je kritikovao podmitljivost sudija, pokvarenost društva i korupciju. Dela: komedije "Seviljski berberin", "Figarova ženidba" - koje su inspirisale Djoakina Rosinija i Volfganga Amadeusa Mocarta da komponuju istoimene opere - autobiografsko delo "Memoari".

1746 - Rođen je švedski kralj Gustav III, koji je od stupanja na presto 1771. do nasilne smrti 1792. vladao čvrstom rukom, ali je bio i veliki pokrovitelj umetnosti. Ratovao je protiv Rusije od 1788. do 1790. i bezuspešno je pokušavao da zauzme Petrograd. Inspirisan atentatom na njega u stokholmskoj operi u martu 1792, Djuzepe Verdi je napisao operu "Bal pod maskama".

1776 - Rođen je nemački pisac Ernst Teodor Vilhelm Hofman, poznat kao Ernst Teodor Amadeus Hofman, čija su dela puna grotesknog humora, fantazije, hipnoze, telepatije, otuđenosti i strave, znatno uticala na evropsku književnost. Sadržaj tih priča kompozitor Žak Ofenbah koristio je za opere. Dela: "Fantastične slike u Kaloovom maniru", "Djavolji eliksiri", "Serpionova braća", "Životni nazori mačka Mura".

Foto: Wikipedia

1847 - Rođen je srpski vojskovođa vojvoda Radomir Putnik. U dva srpsko-turska rata od 1876. do 1878. komandovao je Rudničkom brigadom i Veterničkim odredom, koje su se istakle na Javoru, Krevetu, Velikom Šiljegovcu, Djunisu, oko Pirota, prilikom oslobađanja Niša, Vranja i Gnjilana. U Srpsko-bugarskom ratu 1885. bio je načelnik Štaba Dunavske divizije, a 1890. postavljen je za pomoćnika načelnika Glavnog generalštaba.

1848 - Džejms Maršal je u Kaliforniji pronašao grumen zlata. U ratu 1846/7. Sjedinjene države su preotele tu teritoriju od Meksika. Čuvena "Zlatna groznica" započela je u decembru iste godine kad je izveštaje o pronalasku plemenitog metala potvrdio predsednik SAD Džejms Polk.

1920 - Umro je italijanski slikar i vajar Amadeo Modiljani, čija su dela jedinstvena po prepoznatljivoj izduženosti figura. U Parizu je živeo od 1906. i jedan je od najznačajnijih predstavnika "Pariske škole". Najviše je slikao ženske aktove i portrete, a u mladosti se bavio i skulpturom u kojoj se osećao uticaj afričke umetnosti.

1937 - Zaključen je jugoslovensko-bugarski "Pakt o večnom prijateljstvu". Bugarska nije htela da pristupi Balkanskom paktu koji je garantovao nepovredivost granica, ali je ovaj sporazum potpisala.

Foto: Tanjug

1948 - Osnovan je Institut za nuklearne nauke "Vinča", u prvo vreme kao Istraživački centar za realizaciju nuklearnog programa tadašnje FNRJ. Od aprila 1953. preimenovan je u "Institut za nuklearne nauke".

1965 - Umro je Vinston Čerčil, dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1953. premijer Velike Britanije od 1940. do 1945. i od 1951. do 1955. Član parlamenta postao je 1900. a od 1905. do 1921. bio je državni podsekretar za kolonije, ministar trgovine, unutrašnjih poslova, prvi lord Admiraliteta, ministar za municiju i ministar rata i vazduhoplovstva, ministar kolonija, a od 1924. do 1929. ministar finansija.

Foto: Wikipedia

1983 - Umro je američki filmski režiser Džordž Dui Kjukor, holivudski perfekcionista, posebno uspešan u muzičkoj komediji. Neki od njegovih filmova odišu diskretnošću, prefinjenim humorom i istančanim poznavanjem ljudske prirode, osobito ženske. Filmovi: "Male žene", "Silvija Skarlet", "Dama s kamelijama", "Plinsko svetlo", "Zvezda je rođena", "Hajde da se volimo", "My Fair Lady", "Dejvid Koperfild", "Filadelfijska priča".

1989 - U rudniku zlata u južnom Peruu poginulo je oko 100 rudara, pri čemu je većinu ugušio otrovni gas.

1998 - U eksploziji koja je izazvala požar u oknu rudnika uglja Vangđiajing u kineskoj provinciji Liaoning poginulo je 77 osoba.

2007 - Umro je srpski akademik Nikola Milošević, književnik, filozof, kritičar, publicista. Bio je profesor Teorije književnosti na Filološkom fakultetu u Beogradu. Od 1991. redovni je član SANU. Predvodio je Zadužbinu "Miloš Crnjanski". Veoma plodan autor, uvek društveno aktivan. Izvesno vreme bio je i narodni poslanik. Glavna dela: "Antropološki eseji", "Roman Miloša Crnjanskog", "Negativan junak", "Ideologija, psihologija i stvaralaštvo", "Andrić i Krleža kao antipodi", "Zidanica na pesku","Šta Lukač duguje Ničeu", "Filozofija strukturalizma", "Dostojevski kao mislilac", "Marksizam i jezuitizam", "Psihologija znanja", "Antinomija marksističkih ideologija" i "Pravoslavlje i demokratija". Dobitnik je nagrade Beograda (Oktobarske) i nagrade "Isidora Sekulić" 1982. (koju je odbio da primi).

2011 - Dogodila se eksplozija na moskovskom aerodromu "Domodedovo". Bombaš samoubica aktivirao je eksploziv i ubio 35 a ranio 180 osoba.

J. Stanković

#Dan

#Godine

#Vremeplov

'